Jazda kontrolowana

Artykuł 178 b Kodeksu Karnego przewiduje karę za niedostosowanie się do polecenia zatrzymania pojazdu mechanicznego przez osobę uprawnioną do kontroli ruchu drogowego.

Zgodnie z treścią tego przepisu wydający polecenie zatrzymania funkcjonariusz musi poruszać się jakimkolwiek pojazdem. Nie ma wymogu, by był to pojazd mechaniczny. Może też znajdować się na statku wodnym lub powietrznym. Chodzi tu zatem o pościg za kierowcą.

Jeśli prowadzący zignoruje polecenie zatrzymania się przez policjanta czy inną osobę upoważnioną (m. in. Straż Graniczna, umundurowani funkcjonariusze Służby Celno-Skarbowej, umundurowani strażnicy miejscy) będącą poza pojazdem popełni jedynie wykroczenie z art. 92 Kodeksu Wykroczeń. Podobnie rzecz się ma z wydaniem polecenia zatrzymania się wydanego przez funkcjonariusza w pojeździe, ale nie znajdującym się w ruchu.

Polecenie zatrzymania się powinno być wydane za pomocą sygnałów dźwiękowych i świetlnych. Trzeba zaznaczyć że dźwięk i światło mają wystąpić łącznie (spójnik „i”, nie zaś „lub” czy podobny). W innym wypadku nie można mówić o przestępstwie. (tak uważa J. Lachowski).
Jednak zdaniem M. Budyn-Kulik spójnik „i” ma charakter jedynie synonimu wobec „lub”, stąd nie ma wymogu „podwójnych sygnałów” a jedynie np. sygnały tarczą lub ręką. Kluczowa jest zgodność dawanych znaków z rozporządzeniem w sprawie kontroli ruchu drogowego.

Sprawca po dotarciu do niego polecenia ma mieć możliwość zgodnego z przepisami o ruchu drogowym zatrzymania się. Za „zwłokę” nie można uznać niezatrzymania się, gdyż nie pozwalają na to znaki drogowe lub zatrzymanie się nie jest możliwe ze względów bezpieczeństwa.
Policjant na mocy par. 3 rozporządzenia o kontroli ruchu drogowego może również wydać kontrolowanemu polecenie jazdy za pojazdem policyjnym. Oczywistym jest, że dopuszcza się czynu z art. 178 b kierowca, który zatrzymuję się na moment „dla pozoru”, a następnie rusza dalej.

Przestępstwo z art. 178 b jest występkiem. Można go popełnić jedynie umyślnie. Do poniesienia odpowiedzialności nie jest potrzebne spowodowanie skutku np. kolizji czy potrącenia. Jest to zatem tzw. przestępstwo formalne.

Na podstawie: M. Budyn-Kulik, komentarz do art. 178b k. k. SIP Lex 2019; J. Lachowski, komentarz do art. 178b k. k., SIP Lex 2018;